Erişimin Engellenmesi Kararı Nedir?

Erişimin Engellenmesi Kararı Nedir?
Bilişim Hukuku
Erişimin Engellenmesi Kararı Nedir?

Erişimin engellenmesi kararı (erişime engelleme kararı) nedir?

Yazımız içeriğinde herkesçe merak konusu olan erişimin engellenmesi kararı hakkında açıklayıcı bilgilere yer vereceğiz. Bilindiği üzere erişimin engellenmesi kararı, dayanağı 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yolu İle İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun olan ve uygulamada Sulh Ceza Hakimlikleri tarafından verilen,

  • Alan adından erişimin engellenmesi,
  • IP adresinden erişimin engellenmesi,
  • İçeriğe (URL bazında) erişimin engellenmesi,
  • ve benzeri yöntemler kullanılarak erişimin engellenmesini,

sağlayan karardır. Erişimin engellenmesi kararı için kişinin bizzat kendisi tarafından başvuruda bulunulabileceği gibi tercihen bir bilişim avukatı ile görüşülerek ve hukuki yardım alınması suretiyle de talepte bulunulabilecektir.

Erişimin engellenmesi kararına çoğunlukla;

  • Unutulma hakkı,
  • Kişilik hakkı ihlali,
  • Özel hayatın gizliliğinin ihlali,
  • Müstehcenlik,

gibi konular ile benzer nitelikteki talepler için başvuruda bulunulmaktadır.

Erişimin engellenmesi kararı ve yerine getirilmesi (5651 Sayılı Yasa Md. 8)

İnternet üzerinden yapılan ve içeriği aşağıda açıklamış olduğumuz suçları oluşturduğuna ilişkin yeterli şüphe bulunan yayınlarla ilgili olarak erişimin engellenmesi kararı verilir. Bu suçlar;

  • İntihara yönlendirme (Türk Ceza Kanunu madde 84),
  • Çocukların cinsel istismarı (Türk Ceza Kanunu madde 103, birinci fıkra),
  • Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (Türk Ceza Kanunu madde 190),
  • Sağlık için tehlikeli madde temini (Türk Ceza Kanunu madde 194),
  • Müstehcenlik (Türk Ceza Kanunu madde 226),
  • Fuhuş (Türk Ceza Kanunu madde 227),
  • Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama (Türk Ceza Kanunu madde 228),
  • 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar,

şeklinde tek tek tespit edilmiştir.

Erişimin engellenmesi kararı nasıl alınır?

Erişimin engellenmesi kararı, soruşturma aşamasında hakim tarafından, kovuşturma aşamasında ise mahkeme tarafından verilir.

Soruşturma evresinde, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısı tarafından da erişimin engellenmesine karar verilebilir. Bu halde Cumhuriyet savcısı, vermiş olduğu kararı yirmi dört saat içinde hakim onayına sunar ve hakim, kararını en geç yirmi dört saat içinde verir. Bu süre içerisinde Cumhuriyet savcısı tarafından verilen kararın onaylanmaması halinde tedbir, yine Cumhuriyet savcısı tarafından derhal kaldırılır.

Yasanın sekizinci maddesi uyarınca erişimin engellenmesi kararının, amacı gerçekleştirecek nitelikte görülmesi durumunda belirli bir süreyle sınırlı olarak da verilebileceği düzenlenmiştir. Koruma tedbiri şeklinde verilen erişimin engellenmesine dair karara 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz edilebilir.

Yasanın sekizinci maddesi uyarınca verilen erişimin engellenmesi kararlarının bir örneği, gereğinin yapılması için Bilgi Teknolojileri Kurumu’na gönderilir. Bu şekilde verilen erişimin engellenmesi kararının gereği, kararın bildirilmesi anından itibaren derhal ve en geç dört saat içinde yerine getirilir.

Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde erişimin engellenmesi kararı

5651 sayılı yasanın 8/A maddesinde erişimin engellenmesi kararı açısından gecikmesinde sakınca bulunan haller için istisna öngörülmüştür. Gecikmesinde sakınca bulunan sebepler arasında;

  • Yaşam hakkı ile kişilerin can ve mal güvenliğinin korunması,
  • Milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması,
  • Suç işlenmesinin önlenmesi veya genel sağlığın korunması,

gibi sebepler gösterilmiştir. Bu sebeplerden ötürü bunların bir veya bir kaçına bağlı olarak hakim tarafından veya gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda;

Cumhurbaşkanlığı veya milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi veya genel sağlığın korunması ile ilgili bakanlıkların talebi üzerine Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı tarafından internet ortamında bulunan yayın ile ilgili olarak içeriğin çıkarılması ve/veya bu yayının erişime engellenmesi kararı verilebilir.

Verilen erişimin engellenmesi kararı, Bilgi Teknolojileri Kurumu Başkanlığı tarafından derhal erişim sağlayıcılar ve ilgili içerik ve yer sağlayıcılara bildirilir. İçerik çıkartılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının gereği, erişim sağlayıcılar ve ilgili içerik ve yer sağlayıcılar tarafından derhal ve en geç kararın kendilerine bildirildiği andan itibaren dört saat içinde yerine getirilir.

Kişilik haklarının ihlali nedeniyle erişimin engellenmesi (5651 Sayılı Yasa Md. 9)

Öncelikle belirtmek gerekir ki, internet üzerinde yapılan yayınlar nedeni ile kişilik haklarının ihlal edildiği düşüncesinde olan gerçek ve tüzel kişiler ile kurum ve kuruluşlar açısından bunların, yayını yapan içerik sağlayıcısına, içerik sağlayıcısına ulaşılamaması durumunda yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını talep etme hakkı tanınmıştır. İlgili içerik ya da yer sağlayıcıları, kendilerine yapılan bu talebi en geç yirmi dört saat içerisinde cevaplandırmak yükümlülüğündedir.

Bununla birlikte bu başvuru, bir zorunluluk olarak düzenlenmemiştir. Gerçek veya tüzel kişiler, bu hakkı kullanabilecekleri gibi doğrudan sulh ceza hakimliğine başvurarak içeriğe erişimin engellenmesi talebinde de bulunabilir.

İnternet üzerinden yapılan yayınların bu içerikleri nedeni ile kişilik hakları ihlal edilen gerçek veya tüzel kişilerin talepleri doğrultusunda sulh ceza hakimi, bu talebi yerinde görürse erişimin engellenmesine karar verebilir.

Sulh Ceza Hakimi, yukarıda açıkladığımız kapsamda kendisine yapılan başvuru neticesinde vereceği erişimin engellenmesi kararını öncelikle URL bazında vermelidir. Bunun anlamı, verilecek kararın yalnızca kişilik hakkı ihlalinin gerçekleştiği link ile sınırlı olarak verilmesidir. Yasada da bu durumdan zorunlu olmadığı sürece internet sitesi üzerinden yapılan yayının tümüne (sitenin tamamı için) erişimin engellenmesine karar verilemeyeceği şeklinde bahsedilmektedir.

Bu durum istisnası, hakimin URL adresi belirtilmesi suretiyle içeriğe erişimin engellenmesi yöntemi ile ihlalin engellenemeyeceğine kanaat getirmesidir. Bu durumda gerekçesinin de belirtilmesi şartı ile internet sitesi üzerinden yapılan yayının tamamı için erişimin engellenmesi kararı verilebilecektir.

Kişilik hakkı ihlali nedeni ile verilen erişimin engellenmesi kararı, gereğinin yerine getirilmesi için Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne gönderilecektir. Erişim Sağlayıcıları Birliği, bu kararı erişim sağlayıcılara iletir. Erişim sağlayıcıları tarafındansa ilgili kararın gereği en geç dört saat içinde yerine getirilir.

Erişimin engellenmesi kararı ve benzer linkler

Erişimin engellenmesi kararı içeriğinde gösterilen linklere benzer linklerin bulunması ya da sonradan tespit edilmesi durumunda talepte bulunan kişilere kolaylık sağlanmıştır. Bu durumda kişilik hakkı ihlaline ilişkin yayının başka internet sitelerinde de yayınlanması halinde ilgili kişi veya avukatı tarafından direkt olarak Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne başvuruda bulunularak mevcut karar, benzer şekildeki linkler açısından da uygulanabilecektir.

Sulh ceza hakimliği tarafından verilen kararın uygulanmaması halinde sorumlular, beş yüz günden üç bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

Özel hayatın gizliliği nedeniyle içeriğe erişimin engellenmesi (5651 Sayılı Yasa Md. 9/A)

Özel hayatın gizliliğinin ihlali nedeni ile erişimin engellenmesi kararı hakkındaki açıklamalara yasanın 9/A maddesinde yer verilmiştir. Buna göre;

İnternet üzerinde yapılan yayın içeriği nedeni ile özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiği iddiasında olan kişiler, Bilgi Teknolojileri Kurumu’na doğrudan başvurarak ilgili içeriklere erişimin engellenmesi tedbirinin uygulanması talebinde bulunabilecektir.

Kuruma hitaben yapılan bu talep içeriğinde;

  • Hak ihlaline sebep olan internet üzerinden yapılan yayının tam adresi (URL’si),
  • Hangi açılardan hakkın ihlal edildiğine ilişkin açıklama,
  • Kimlik bilgilerini ispatlayacak bilgilere,

yer verilir. Açıklamış olduğumuz bilgilerde eksiklik bulunması durumunda söz konusu talep, işleme konulmayacaktır. Burada da herhangi bir hata, zaman kaybına yol açacağından yapılacak taleplerde bir avukatın desteğinin alınması tavsiye olunmaktadır.

Sözü edilen durumda Bilgi Teknolojileri Kurumu Başkanı, kendisine gelen bu talebi uygulanmak üzere derhal Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne bildirir. Erişim sağlayıcıları tarafındansa bu tedbir talebinin derhal, en geç dört saat içinde yerine getirilmesi gerekmektedir.

Özel hayatın gizliliğinin ihlali şeklinde yapılan yayınlarla ilgili erişimin engellenmesi de, yukarıda açıklamış olduğumuz usule benzer şekilde URL (link) bazında uygulanır.

Özel hayatın gizliliğinin ihlali nedeni ile erişimin engellenmesi talebinde bulunan kişiler, internet ortamında yapılan yayın muhtevası nedeni ile özel hayatın gizliliğinin ihlal edildiği iddiası ile erişimin engellenmesi talebini, talepte bulunduğu saatten itibaren yirmi dört saat içinde sulh ceza hakiminin kararına sunmalıdır.

Sulh Ceza Hakimi, internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeni ile kişinin özel hayatının gizliliğinin ihlal edilip edilmediğini değerlendirir. Bu değerlendirme neticesinde verilecek karar, en geç kırk sekiz saat içinde sulh ceza hakimi tarafından açıklanır ve doğrudan Bilgi Teknolojileri Kurumu’na gönderilir.

Aksi durumda, erişimin engellenmesi tedbiri kendiliğinden ortadan kalkacaktır. Bu nedenle etkili bir başvuru ve sonrasında sürecin devamı açısından tercihen bilişim hukuku alanında faaliyet gösteren bir avukat ya da hukuk ofisinin yardımının alınması faydalı olacaktır.

Erişimin engellenmesi kararı avukat istanbul ile ilgili nasıl hukuki destek alabilirim?

Erişimin engellenmesi kararı avukat istanbul ve bilişim hukuku ile ilgili konularda hukuki destek ve danışmanlık hizmetlerimiz için Heper Hukuk ve Danışmanlık Ofisi’ne ait 08504201155 numaralı hattımızdan hukuk ofisimize ulaşabilir, taleplerinizi iletebilirsiniz.

Önceki
Sonraki