Edinilmiş mallara katılma rejimi

Yazımız içeriğinde evlilik birliği içindeki mal rejimi hakkında genel bilgilere yer vermeye çalışacağız. Bilindiği üzere, 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunumuz ile, yasal mal rejimi olarak “edinilmiş mallara katılma” rejimi kabul edilmiştir.

Bu durum yasanın 202. maddesinde eşlerin birbiri arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin uygulanmasının asıl olduğu, yine eşlerin, mal rejimi sözleşmesi ile yasada belirlenen diğer rejimlerden birini de kabul edebilecekleri açıkça ifade edilmiştir.

Yasanın 218. maddesi uyarınca edinilmiş mallara katılma rejimi, edinilmiş mallar ile eşlerden her birinin kişisel mallarını kapsar.

Edinilmiş mallar nelerdir?

TMK 219. maddesi, edinilmiş malın tarifini yapmış olup buna göre edinilmiş mallar, her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde etmiş olduğu malvarlığı değerleridir. Buna göre edinilmiş malların özellikle hangileri olduğu yasada teker teker sayılmış olup bunlar;

• Bir tarafın çalışmasının karşılığı olan edinimler,
• Sosyal güvenlik ya da sosyal yardım kurum ve kuruluşları tarafından veya personele yardım amacıyla kurulan sandık ve benzerleri tarafından yapılan ödemeler,
• Çalışma gücü kaybı nedeni ile ödenen tazminatlar,
• Kişinin kişisel mallarının gelirleri,
• Edinilmiş malların yerine geçen değerler,

şeklinde belirlenmiştir.

Kişisel mallar nelerdir?

TMK 220. maddesi kişisel malların hangileri olduğunu açık olarak belirlemiştir. Burada kanuna göre ve sözleşmeye göre şeklinde bir ayrıma gidilmiş olup;

• Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşyalar,
• Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan ya da bir eşin daha sonradan miras yolu ile veya herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yolu ile elde etmiş olduğu malvarlığı değerleri,
• Manevi tazminat alacakları,
• Kişisel mallar yerine geçen değerler,

kanuna göre kişisel mal olarak kabul edilmektedir. Sözleşmeye göre kişisel mal sayılan alacaklara gelince;

Eşler, bir mesleğin icrası ya da bir işletmenin faaliyetinden kaynaklanan ve edinilmiş mallara dahil olması gereken malvarlığı değerlerinin, aralarında yapacakları mal rejimi sözleşmesi ile, kişisel mal sayılacağını kabul edebilir. Bu vesile ile taraflar, buna ilişkin bir sözleşme ile kişisel malların gelirlerinin edinilmiş mallara dahil olmayacağına da karar verebilecektir.

Mal rejimi sözleşmesi TMK md. 203

Türk Medeni Kanunu 203. maddesi ile evlenmeden önce veya sonra taraflar arasında mal rejimi sözleşmesi yapılabileceğini düzenlemiştir. Buna göre taraflar, diledikleri mal rejimini kanunda yazılı sınırlar içinde seçme, kaldırma veya değiştirme özgürlüğüne sahiptir.

TMK 204. maddesinde mal rejimi sözleşmesinin, ancak ayırt etme gücüne sahip bulunanlar tarafından yapılabileceği açıklanmaktadır. Bununla birlikte küçükler ve kısıtlılar, mal rejimi sözleşmesi yapabilmek için yasal temsilcilerinin rızasını almak zorundadır.

Mal rejimi sözleşmesi nasıl yapılır?

Mal rejimi sözleşmesinin nasıl yapılacağı sorusunu, Medeni Kanunumuzun 205. maddesi cevaplamaktadır. Buna göre;  Mal rejimi sözleşmesi, noter tarafından düzenleme ya da onaylama şeklinde yapılacaktır.

Bununla birlikte, evlenecek olan taraflar, evlenmek için yapacakları başvuru esnasında da hangi mal rejimini seçtiklerini yazılı şekilde bildirebileceklerdir. Yine yasanın 205. maddesine göre sözleşmenin taraflarca ve gerektiğinde yasal temsilcileri tarafından imzalanması zorunludur.

Olağanüstü mal rejimi (Mal ayrılığı)

Haklı bir sebebin bulunması halinde aile mahkemesi hakimi, eşlerden birinin talebi ile, mevcut mal rejiminin mal ayrılığına dönüştürülmesine karar verebilir. Yasada bu haklı sebepler tek tek belirlenmiş olup aşağıda yazmış olduğumuz hallerde haklı bir sebebin varlığı kabul edilecektir;

• Diğer eşe ait mal varlığının borca batık durumda ya da ortaklıktaki payının haczedilmiş bulunması hali,
• Diğer eşin, talepte bulunan ya da ortaklığın menfaatlerini tehlikeye düşürmüş olması hali,
• Diğer eşin, ortaklığın malları üzerinde bir tasarruf işleminin yapılması için gereken rızasını haklı bir sebep bulunmaksızın esirgemesi hali,
• Diğer eşin, talepte bulunan eşe malvarlığı, gelirleri, borçları ya da ortaklık malları hakkında bilgi vermekten imtina etmesi hali,
• Diğer eşin sürekli şekilde ayırt etme gücünden yoksun olması.

Yasada eşlerden birinin ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun bulunması durumun da, bu kişinin yasal temsilcisinin de bu nedenle mal ayrılığına karar verilmesini talep edebileceği düzenlenmiştir.

Yetkili mahkeme TMK md. 207

Türk Medeni Kanunu 207. maddesi uyarınca yetkili mahkeme eşlerden herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesidir.

Mal ayrılığına geçişten vazgeçme

Yasa, eşlerin her daim istedikleri takdirde yeni bir sözleşme ile önceki ya da bir başka mal rejimini kabul edebileceklerini açıkça düzenlemiştir.

Mal ayrılığına geçilmesini gerektiren sebebin ortadan kalkması durumunda hakim, eşlerden birinin bu konudaki talebi ile eski mal rejimine dönülmesine karar verebilecektir.

Haciz ve iflasta mal ayrılığı

Mal ortaklığını kabul etmiş olan eşlerden birinin iflasına karar verilmesi durumunda, ortaklık kendiliğinden mal ayrılığına dönüşecektir.

Mal ortaklığını kabul etmiş olan eşlerden birine karşı icra takibinde bulunan alacaklı, haczin uygulanmasında zarara uğraması halinde, hakimden taraflar arasında mal ayrılığına karar verilmesini isteyebilecektir. Bu durumda alacaklının istemi her iki eşe yöneltilecek olup yetkili mahkeme, borçlunun yerleşim yeri mahkemesidir.

Alacaklının tatmin edilmesi durumunda yine eşlerden birinin bu konudaki talebi ile hakim, mal ortaklığının yeniden kurulmasına karar verebilecektir. Eşler, mal rejimi sözleşmesi ile edinilmiş mallara katılma rejimini kabul edebilirler.

Mal rejimi avukatı istanbul hakkında nasıl hukuki destek alabilirim?

Hukuk ofisimiz her türlü mal rejimi, mal paylaşım davaları, mal rejimi avukatı istanbul konularında hizmetler vermekte olup Heper Hukuk ve Danışmanlık Ofisi’ne ait 08504201155 numaralı hattımızdan hukuk ofisimiz ile iletişime geçebilirsiniz.