Unutulma Hakkı

Unutulma hakkı, en basit hali ile, bazı durumlarda, internet arama motorlarından ve diğer dizinlerden kişi hakkındaki özel bilgilerin çıkarılmasını isteme hakkı olarak tanımlanabilir.

Ülkemizde uygulanması hususunda yıllardır tartışmalı olan, Anayasa Mahkemesinin bir takım kararlarında bahsettiği ancak hiçbir zaman tam olarak uygulamaya konulamayan unutulma hakkı açısından Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından yakın zamanda bir karar verildi.

Kurul tarafından verilen 23.06.2020 tarihli ve 2020/481 sayılı bu karar ile, unutulma hakkının ülkemizde etkili bir şekilde uygulanmasının önü açıldı. Bu zamana kadar, temel bir insan hakkı olduğunu düşündüğümüz unutulma hakkının ülkemizde ne derece uygulanabildiğini biraz daha yakından takip etme fırsatı bulacağız.

Alınan kararın temelinde bu kararın alınmasına dayanak teşkil eden nedenin kişilerin isim ve soyadı ile arama motorları üzerinden yapılan aramalarda getirilen sonuçların arama motorunun indeksinden çıkarılmasına yönelik talepler olduğu aşikar. Fakat bunun şartları neler ve hangi durumlarda unutulma hakkı konusunda nasıl adımlar atabileceğimize yönelik bazı bilgileri sizlerle paylaşacağız.

Elbette bireylerin geçmişlerinin silinmesini istemek hakkının bulunduğunu kabul etmek gerekir. Kişilerin gerek yaşının küçüklüğü, gerek tecrübesizliği ve benzeri durumlarda yapmış olduğu hatalar yaşamlarının tüm geri kalanına etki edebilmektedir.

İnternetin büyük bir arşiv olduğu, ve hiçbir şeyin kusursuz şekilde silinmeyebildiği kabul edildiğinde bu durum daha da korkutucu bir hal almaktadır. Zira sizi üzen bir verinin bulunduğu yerde sonsuza kadar kalabileceğini düşünmeyi dahi kimse istemez. Nitekim temiz bir sayfa açmayı herkesin hak ettiği hususu da tartışmasızdır.

Kişisel Verileri Koruma Kurulu Kararı

Yukarıda yapmış olduğumuz kısa açıklamalardan sonra Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından verilen unutulma hakkı ile ilgili karara daha yakından bakabiliriz.

Kurum, yapmış olduğu açıklamada kendilerine intikal eden başvurularla ilgili olarak;

Bu başvurulara konu unutulma hakkı konusunun, bir üst kavram olarak ele alınması suretiyle Anayasamızın “Özel Hayatın Gizliliği” başlıklı 20. maddesi üçüncü fıkrası hükmü ile 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu 4, 7, ve 11. maddeleri ile Kişisel Verilerin Silinmesi, Yok Edilmesi veya Anonim Hale Getirilmesi Hakkında Yönetmelik 8. maddesinde yer verilen düzenlemeler çerçevesinde değerlendirildiği hususunda açıklamada bulunmuştur.

Yapılan incelemede, kuruma yapılan başvurular ile arama motorlarından kişinin ad ve soyadı ile yapılan aramalarda kendisi ile bağlantılı sonuçlara ulaşılmamasını isteme hakkı, indeksten çıkarılma talebi olarak nitelendirilmiştir.

Bu kapsamda arama motorlarının, üçüncü taraflara ait internet üzerinde toplamış oldukları verilerin işlenmesinin amaç ve vasıtalarını belirlediği göz önüne alınarak Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanunun 3. maddesi uyarınca  veri sorumlusu olarak kabul edilmesi gerektiği hususuna yer verilmiştir.

• Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından alınan kararda özetle arama motoru işletmecisinin;
• Otomatik, düzenli ve sistematik şekilde internet üzerinde yayınlanan bilgiyi bulduğu,
• Bulmuş olduğu bu bilgiyi kendi indeksleme programları çerçevesinde alıp, kaydetmek suretiyle, organize etmiş olduğu kişisel verileri arama sonuçlarının listesi formunda düzenlediği,
• Arama motoru tarafından bu verilerin kendisine ait sunucular üzerinde saklandığı,
• Bu verilerin belirli durumlarda açıklandığı ve kullanıcılarına sunulduğu,

dikkate alındığında arama motorları tarafından gerçekleştirilen faaliyetlerin Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanunun 3. maddesi kapsamında “kişisel veri işleme” faaliyeti kapsamında değerlendirilmesi gerektiği belirtilerek arama motorlarının yapmış olduğu faaliyetin Türkiye Cumhuriyeti Kanunları kapsamında nasıl değerlendirilmesi gerektiğine dair bir takım açıklamalarda bulunulmuştur.

Unutulma Hakkı Başvurusu Kapsamında İzlenecek Yol

Unutulma hakkı temel alınarak yapılacak başvurular konusunda izlenecek yola ilişkin de kurum tarafından bir takım açıklamalara yer verilmiştir. Kişisel Verilerin Korunması Kanununun başvuru ve şikayet hakkına ilişkin düzenlemelerinde açıklanan usul ve sürelerin esas alınması suretiyle;

İlgili kişilerin, arama sonuçlarının arama motorunun indeksinden çıkarılmasına yönelik talepleri ile ilgili olarak öncelikle arama motorlarına başvuruda bulunmaları gerektiği,

Veri sorumlusu arama motorlarının söz konusu talepleri reddetmesi ya da başvuru sahibinin talebini cevapsız bırakması durumunda ilgili kişilerce Kişisel Verileri Koruma Kuruluna şikayette bulunulabileceği,

açıkça ifade edilmiştir. Bu başvuru, başvurucunun kendisi tarafından yapılabileceği gibi vekaletname ile avukatı tarafından da yapılabilecektir. İlgili kişiler tarafından yapılacak başvurunun şekli ile başvuruda bulunan taraftan istenilecek bilgi ve belgelerin arama motorları tarafından belirleneceği hususuna da ayrıca yer  verilmiştir.

Unutulma hakkı kriterleri nelerdir?

Yukarıda detaylarını açıklamış olduğumuz ve Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından yapılan açıklamada unutulma hakkı kriterlerine de ayrıca yer verilmiştir. Bu kriterler arasında;

• İlgili kişinin kamusal yaşamda önemli bir rol oynayıp oynamadığı,
• Arama sonuçlarının öznesinin çocuk olması,
• Bilginin içeriğinin doğru olup olmadığı,
• Bilgilerin kişinin çalışma hayatı ile ilgili olup olmadığı,
• Arama sonuçlarında yer alan bilginin, ilgili kişi hakkında hakaret içeren, onur kırıcı, ya da iftira niteliğinde olup olmadığı,
• Arama sonuçlarında yer alan bilginin özel nitelikli kişisel veri niteliğinde olup olmadığı,
• Arama sonuçları ile ulaşılan bilginin güncelliği,
• Arama sonuçlarında ulaşılan bilginin kişi hakkında önyargıya sebep olup olmadığı,
• Arama sonuçlarında indekslenen bilginin kişi açısından bir risk doğurup doğurmadığı,
• Arama sonuçlarında yer alan bilginin kişinin kendisi tarafından yayınlanıp yayınlanmadığı,
• Orijinal içeriğin gazetecilik faaliyeti kapsamında işlenen veriler kapsamında mı olduğu,
• İlgili kişiye dair bilgilerin yayımlanmasında yasal bir zorunluluk bulunup bulunmadığı,
• İlgili kişiye ilişkin bilginin ceza gerektiren bir suçla mı ilgili olduğu,

şeklinde belirlenen bazı kriterler yer almaktadır. Bu kriterler anılan karar ekinde tek tek belirlenmiş olup kurul tarafından somut olay özelinde bu kriterler ile sınırlı kalınmayabileceği de yapılan açıklamalar arasındadır.

Nitekim yapılan açıklamada, başvurucunun arama motorları üzerinden kendi isim ve soyadı ile yapacağı bir arama neticesinde gösterilen sonuçların arama motoru indeksinden kaldırılmasına yönelik olarak yapılacak değerlendirmede;

• İlgili kişinin temel hak ve özgürlükleri ile kamunun başvuruya konu bilgiyi edinmesinden sağlayacağı menfaat arasında bir denge testi yapılmasına,
• Bu suretle yarışan menfaatlerden hangisinin daha ağır bastığının gözetilmesine,
• Bu değerlendirme yapılırken öncelikle yukarıda açıklamış olduğumuz kriterler ve açıklamaların dikkate alınmasına,

Ancak bu konudaki şikayetlerin değerlendirme sürecinde dikkate alınacak kriterlerin saymış olduğumuz kriterlerle sınırlı olmayabileceği, bu nedenle her somut olay özelinde Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından ilave bir takım ölçütlerin de gündeme gelebileceği hususuna yer verilmiştir.

Unutulma hakkı ve yargı yolu

Temelinde unutulma hakkının dayanak alındığı kararla ilgili olarak karar içeriğinde yargı yolu ile ilgili açıklamalara da yer verilmiştir. Kurul, kararında, ilgili kişilerin, arama motorları üzerinden kendi isim ve soyadları ile yapılacak aramalar sonucunda indekslenen verilerin arama motoru indeksinden çıkarılmasına yönelik taleplerinin;

• Veri sorumlusu arama motorları tarafından reddedilmesi,
• Veya kişilerin bu yöndeki taleplerine cevap verilmemesi,

durumunda kurula başvuruda bulunulurken aynı zamanda doğrudan yargı yoluna başvuruda da bulunulabileceği hususuna ayrıca yer vermiştir.

Sonuç

Ülkemiz ve vatandaşlarımız açısından son derece olumlu bir gelişme olarak nitelendirdiğimiz kararın uygulanabilirliği büyük önem taşımaktadır. Nitekim bu verilerin şimdilik tek hakimi olan kurumların buna vereceği tepkinin kararın uygulanabilirliği üzerinde önemli bir etkisi olduğu tartışmasızdır.

Uygulanabilirlik anlamında biraz zamana ihtiyaç olmasına rağmen kararın olumlu yansımaları beklentisi içerisinde olduğumuzu ifade etmek isteriz.

Unutulma hakkı avukat istanbul

Unutulma hakkı avukat istanbul, başvuru ve unutulma hakkı ile ilgili tüm hukuki destek taleplerinizle ilgili olarak Heper Hukuk ve Danışmanlık Ofisi 08504201155 şeklindeki iletişim hattımızdan hukuk ofisimizle iletişime geçebilirsiniz.