Maske cezası Yargıtay kararı

Bu yazımızda maske cezası Yargıtay kararı hakkında önemli detaylara yer vereceğiz. Geçtiğimiz günlerde Yargıtay tarafından maske cezası konusunda önemli bir karar verildi. Aslında verilen kararın dayanağını 5326 sayılı Kabahatler Kanunu 32. maddesi oluşturuyor.

Burada da açıkça belirtildiği üzere, emre aykırı davranış kabahati nedeni ile verilecek idari para cezasına ancak emri veren makamca karar verilebiliyor. İşte bu durum, son dönemde verilen bir para cezası nedeni ile Yargıtay’ın da gündemine geldi ve kamuoyunda tartışma konusu olan para cezaları ile ilgili emsal bir karar verilmiş oldu.

Maske cezası Yargıtay kararı emsaline konu olayda Kabahatler Kanunu 32. maddesine aykırı davranılması nedeni ile bir vatandaşa 392 TL para cezası konulu idari yaptırım kararı verildi. Vatandaşın itirazı üzerine ilgili Sulh Ceza Hakimliği tarafından idari para cezasının kaldırılması üzerine Adalet Bakanlığı tarafından kanun yararına bozma yoluna başvuruldu.

Yargıtay tarafından verilen kararda;

1593 sayılı Kanun’un 72. maddesinde, salgın ve bulaşıcı hastalıklardan birinin görülmesi veya şüphelenilmesi halinde uygulanabilecek tedbirlerin, yine sınırlı sayıda sayılması suretiyle düzenlenmiş olduğu ancak bu tedbirler arasında “maske takma tedbiri/yükümlülüğünün” bulunmadığı belirtildi.

1593 sayılı Kanun’un 282. maddesi ile; bu Kanun’da yazılı yasaklara aykırı hareket edenlere veya zorunluluklara uymayanlara idari para cezası uygulanacağı düzenlenmiştir.

Bu nedenle, salgın ve bulaşıcı hastalıklarla mücadele kapsamında alınacak “maske takma tedbiri/yükümlülüğünün”, 1593 sayılı Kanun’da açıkça düzenlenen bir zorunluluk olmadığı gibi bu tedbire aykırı hareket edilmesinin de bu Kanunda sayılan bir yasak veya zorunluluk olmaması nedeni ile;

“maske takma tedbirine aykırılık” eylemi nedeni ile 1593 sayılı Kanun’un 282. Maddesinin uygulanmasının mümkün görülmediği verilen kararda açıklanmıştır.

İdari yaptırım uygulanıp uygulanamayacağı

Öte yandan idari yaptırım uygulanıp uygulanmayacağı konusuna gelince, bir il genelinde;

• Solunum yolu ile çok hızlı şekilde insandan insana bulaşan COVID-19 hastalığının tespit edilmesi halinde,
• Genel sağlığı tehdit eden sakıncalı bir durumla karşı karşıya kalındığının,
• Bu nedenle “maske takma yükümlülüğü” gibi tedbirlerin, Valinin başkanlığında toplanan il umumi hıfzıssıhha meclisleri tarafından alınabilmesinin mümkün olduğu,

değerlendirmesinde bulunulmuştur. 1593 sayılı Kanun’un 28. maddesi kapsamında, il umumi hıfzıssıhha meclisleri tarafından alınan ve yukarıda detayı açıklanan kararların il genelinde icra edilmesi görevi illerde Valilere verilmiştir. Valilikler tarafından ise;

• 1593 sayılı Kanun’un 28. maddesi ile kendilerine verilen icra görevini yerine getirmek,
• Bulaşıcı ve salgın hastalıkla mücadelede etmek amacı ile,

il umumi hıfzıssıhha meclisleri tarafından alınan tedbirleri ve bu tedbirlere uyulmaması durumunda 5326 sayılı Kabahatler Kanunu 32. maddesinin uygulanacağını, gerek ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına gerekse il genelinde yaşayan halka usulüne uygun şekilde ilan etmesi (duyurması) gerekmektedir. Yazımıza konu karara konu olayda ise;

İl umumi hıfzıssıhha meclisi tarafından alınan “maske takma” tedbiri ve buna uymayanların Kabahatler Kanunu’nun 32. maddesi kapsamında cezalandırılacağına ilişkin olarak;

il genelinde icra edileceğine dair usulüne uygun duyuru yapılıp yapılmadığının anlaşılamadığı görülmüştür. Bu nedenle, yazımıza konu olayda Sulh Ceza Hakimliği tarafından ilanın yapılıp yapılmadığını ispata yarayan evrakların, Valilik makamından sorulması ve dosyaya konulmasının gerektiği vurgulanmıştır.

5326 sayılı Kabahatler Kanunu 32. maddesi uyarınca idari para cezası kararını kim verebilir?

5326 sayılı Kabahatler Kanunu uyarınca emre aykırı davranış kabahati nedeniyle verilecek idari para cezasına ancak emri veren makamca karar verilebilir. Yazımıza konu emsal karar içeriğinden de anlaşılacağı üzere idare hukukunda yetki, kamu düzenine ilişkin bir konudur. Bu vesile ile idareye kanunlarla verilen karar alma yetkisinin bir başka kurum veya kişiye devredilmesi;

• Ancak ve yine Kanunun açıkça izin verdiği konular hakkında,
• Kanunda gösterilen usul ve esaslar çerçevesinde,

yapılabileceği kabul edilmektedir. (Emsal Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 2009/918 Esas 2013/2369 Karar sayılı kararı) Öte yandan 1593 sayılı yasanın 28. maddesinde, Umumi Hıfzıssıhha Meclislerince alınacak kararların icra yetkisi Valiliklere verilmiştir. Bu sebeplerle; kanun yararına bozmaya konu somut uyuşmazlık açısından;

• Maske takma tedbirine/yükümlülüğüne uymama suretiyle gerçekleşen “emre aykırı davranış” kabahati nedeniyle,
• Yalnızca Vali tarafından idari yaptırım kararı tesis edilebileceği,

değerlendirmesinde bulunulmuştur. Hukukun her alanındaki danışmanlık ve destek talepleriniz için 08504201155 iletişim hattımızdan Heper Hukuk ve Danışmanlık Ofisi ile iletişim kurabilirsiniz.